تجهیزات اعلام حریق مجموعه ای از المان های مختلفی هستند که موجب می شوند یک سیستم اعلام حریق بتواند به درستی ما را از یک آتش سوزی مطلع نماید. از همین رو شما به عنوان کسی که قصد خرید این سیستم ها را دارید باید بدانید از چه تجهیزاتی تشکیل شده است. همچنین در مطلب قبلی به شما گفتیم می شود به کم رابطی به نام اینترفیس تجهیزات دیگری را به سیستم های اعلام حریق متصل کرد که موجب می شود این سیستم ها بتوانند کار خود را بهتر انجام دهند و ما به عنوان دارنده این سیستم ها امکانات بیشتری داشته باشیم.
سیستم اعلام حریق
پیش از بررسی تجهیزات اعلام حریق باید به شما در مورد سیستم های اعلام حریق اطلاعاتی را ارائه دهیم و سپس به شما در مورد تجهیزاتی که این سیستم ها دارند اطلاعاتی را ارائه دهیم که می تواند کاربردی باشد. سیستم های اعلام حریق سیستم هایی هستند که شما به واسطه آنها از وقوع آتش سوزی در یک محیط می توانید آگاه شوید. در صورتی که آتش سوزی رخ دهد شما نیاز دارید که در کوتاه ترین زمان ممکن همه افراد حاضر در محل را مطلع کنید تا بتوانند از منطقه آتش سوزی دور شوند و خسارت های ناشی از آتش سوزی کاهش پیدا کند.
با توجه به این موضوع یک سیستم اعلام حریق باید تجهیزاتی داشته باشد که به واسطه این تجهیزات ما بتوانیم به خوبی آتش سوزی را متوجه شویم. تجهیزاتی که در این سیستم ها به کار می رود به اصطلاح تجهیزات اعلام حریق نام دارد که به دو دسته اصلی تجهیزات اصلی و تجهیزات جانبی می تواند تقسیم شود. این تجهیزات در واقع امکاناتی هستند که یک سیستم اعلام حریق می تواند داشته باشد و می تواند به آنها مجهز باشد. به همین دلیل ما قصد داریم این تجهیزات را در ادامه این مطلب به شما معرفی نماییم.
آیا سیستم اعلام حریق تجهیزات اطفا حریق هم دارد؟
به صورت کلی سیستم های اعلام حریق با سیستم های اطفا حریق متفاوت هستند. در حقیقت بین تجهیزات اعلام حریق می شود وسایل مورد نیاز برای اطفا حریق را هم در نظر گرفت اما سیستم های اطفا حریق سیستم های جداگانه ای هستند که علاوه بر اعلام حریق می توانند آتش سوزی به وجود آمده را نیز شناسایی و خاموش کنند. به همین دلیل همه سیستم های اطفا حریق دارای تجهیزات مربوط به سیستم های اعلام حریق نیز هستند اما برای سیستم های اعلام حریق ما می توانیم تجهیزات اطفا حریق را به عنوان تجهیزات جانبی اضافه کنیم.
انواع تجهیزات اعلام حریق
تجهیزات اعلام حریق دارای دو دسته بندی اصلی می باشد که برخی از این تجهیزات به عنوان تجهیزات اصلی و برخی دیگر به عنوان تجهیزات جانبی هستند که می توانیم به یک سیستم اعلام حریق متصل کنیم. ما در این بخش قصد داریم تجهیزات اصلی و پایه ای یک سیستم اعلام حریق را به شما معرفی کنیم تا شما بتوانید نسبت به این تجهیزات شناخت کافی پیدا کنید. در ادامه این مطلب مهمترین تجهیزات ثابت و اصلی یک سیستم اعلام و البته اطفا حریق را به شما معرفی می کنیم که عبارت اند از:
- سنسورهای سیستم اعلام حریق
یکی از مهمترین تجهیزات اعلام حریق سنسورها یا دتکتورهایی هستند که سیستم اعلام حریق به آنها نیاز دارد. در واقع اگر ما از سنسورها بی بهره باشیم نمی توانیم مدعی باشیم که یک سیستم اعلام حریق داریم. سیستم اعلام حریق وظیفه اصلی خود، یعنی تشخیص آتش سوزی را به واسطه همین سنسورها و دتکتورها می تواند انجام دهد. این قطعات که به ظاهر چندان کارایی ندارند همه بار فعالیت های یک سیستم اعلام حریق را به دوش می کشند و نقش مهمی در این سیستم ها ایفا می کنند.
توجه داشته باشید که در میان همه انواع تجهیزات اعلام حریق این قطعات دارای گستردگی زیادی نیز هستند. چرا که ما سنسورهای متفاوتی داریم و امکان دارد برخی از سیستم های اعلام حریق به برخی از سنسورها مجهز نباشند. در برخی از مواقع به برخی از سنسورها نیازی نیست و در برخی از مواقع برای کاهش هزینه های تمام شده یک سیستم اعلام حریق ما شاهد این هستیم که از برخی از انواع سنسورها استفاده نمی شود. برای همین شما در زمان خرید باید به خوبی در مورد اینکه در سیستم مورد نظر شما چه سنسورهایی وجود دارد کسب اطلاع کنید.
نکته دیگری که در خصوص این تجهیزات اعلام حریق وجود دارد این است که سنسورها اگرچه نقش مهمی را در سیستم شما ایفا می کنند اما به عنوان مرکز کنترل و فرماندهی سیستم شما محسوب نمی شوند. یعنی اگر یکی از این سنسورها در سیستم شما معیوب شود سایر قطعات سیستم شما می تواند به کار خود ادامه دهد و حتی شاید وقوع آتش سوزی را بتوانید شناسایی نیز بکنید. اما به هر حال باید بدانید که این قطعات کاربردی نقش بسیار مهمی را یک سیستم اعلام حریق ایفا می کنند و این قطعات هستند که یک سیستم را شکل می دهند.
انواع سنسورهای سیستم اعلام حریق
باید بدانید که در میان انواع تجهیزات اعلام حریق، سنسورهای اعلام حریق از آن دسته تجهیزاتی هستند که دارای گستردگی بسیار زیادی می باشند. به همین دلیل ما برای آگاهش شما قصد داریم در این بخش از مطلب انواع این سنسورها را از نظر کاربرد و کارایی به شما معرفی کنیم تا شما بتوانید به خوبی متوجه شوید که در یک سیستم اعلام حریق چه سنسورهایی می تواند به عنوان مهمترین نیازهای یک سیستم اعلام حریق وجود داشته باشد. انواع سنسورهای مورد نیاز در سیستم ااعلام حریق عبارت اند از:
- سنسورهای گازی: یکی از انواع تجهیزات اعلام حریق سنسورها هستند و در میان سنسورها یکی از انواع آنها سنسورهای گازی هستند. این سنسورها وظیفه دارند در سیستم اعلام حریق گازها را شناسایی کنند. گازهایی که برای سیستم تعریف می شوند و می توانند منجر به آتش سوزی و یا انفجار شوند توسط این سیستم ها شناسایی شده و سیستم این موضوع را اطلاع رسانی می کند. نکته دیگری که در مورد این سنسورها باید به شما بگوییم این است که این سنسورها معمولا از آن دسته تجهیزاتی هستند که در همه انواع سیستم های اعلام حریق وجود ندارد و به صورت یک آپشن محسوب می شوند.
- سنسورهای دودی: در میان انواع تجهیزات اعلام حریق رایج ترین تجهیزاتی که می تواند در بخش سنسورها مورد استفاده و بهره برداری قرار بگیرد سنسورهای دودی هستند. این سنسورها همانطور که از نام آنها مشخص است تجهیزاتی هستند که بر اساس دود می توانند وقوع آتش سوزی را در یک محیط شناسایی کرده و آن را اطلاع رسانی کنند. این سنسورها کاربردی ترین نوع سنسورهای موجود در سیستم های اعلام حریق هستند که در صورت نبودن سیستم متوجه آتش سوزی نمی شود. البته باید بدانید که این سنسورها در بخش های مختلفی از یک ساختمان باید کار شود.
- سنسورهای حرارتی: یکی دیگر از انواع تجهیزات اعلام حریق سنسورهای حرارتی هستند. این سنسورها در کنار سنسورهای دودی از پرکاربردترین و موثرترین انواع سنسورهایی هستند که در یک سیستم اعلام حریق می توانند مورد استفاده قرار بگیرند. نکته ای که باید در مورد سنسورهای حرارتی بدانید این است که این سنسورها مانند سنسورهای دودی در اکثر سیستم های اعلام حریق هستند و مانند سنسورهای گازی نیستند که در برخی از سیستم ها از آنها استفاده شود و در برخی دیگر از سیستم ها از آنها استفاده نشود. به همین دلیل در بسیاری از سیستم ها شما سنسورهای حرارتی را می توانید مشاهده کنید.
نکته: در میان انواع تجهیزات اعلام حریق سنسورهای حرارتی با تشخیص حرارت می توانند متوجه آتش سوزی در یک محیط شوند. این سنسورها دارای دو نوع مختلف هستند برخی بر اساس دمای ثابت کار می کنند و برخی دیگر با دمای متغیر آتش سوزی را می توانند تشخیص دهند. به همین دلیل باید در زمان خرید این تجهیزات در مورد اینکه سیستم اعلام حریق شما دارای چه سنسورهایی می باشد کسب اطلاع کنید. البته باید بر اساس محلی که سیستم را نصب می کنید سنسورهای آن را نیز انتخاب کنید تا به این ترتیب بتوانید بهترین عملکرد را از سیستم داشته باشید.
نکته: از دیگر نکاتی که باید در مورد انواع تجهیزات اعلام حریق به شما بگوییم این است که یک سنسور دیگر وجود دارد که به آن سنسورهای ترکیبی گفته می شود. سنسورهای ترکیبی هم از آن دسته سنسورهای پرکاربرد هستند که در سیستم های اعلام حریق زیادی به کار گرفته می شوند. این سنسورها به این صورت کار می کنند که هم تشخیص دود می دهند و هم حرارت را می توانند شناسایی کنند. از همین رو به آنها سنسورهای ترکیبی گفته می شود و در محلی به کار می رود که شما نیاز دارید هم از سنسور حرارتی و هم از سنسور دودی استفاده کنید.
- پنل مرکزی سیستم اعلام حریق
مهمترین انواع تجهیزات اعلام حریق پنل مرکزی این سیستم می باشد و مرکز کنترل و فرماندهی یک سیستم اعلام حریق را می شود پنل مرکزی آن سیستم در نظر گرفت. این پنل در صورتی که سنسورها دود یا گاز و یا حرارت را تشخیص دهند، سیگنال های خود را به پنل مرکزی ارسال می کنند. در حقیقت این بخش اگر به خوبی کار نکند و نتواند سیگنال هایی که وارد می شود را شناسایی کند و متوجه وقوع آتش سوزی شود به صورت کلی سیستم از کار افتاده و ناکارآمد می شود و دیگر این سیستم برای ما مفید نخواهد بود.
اما باید بدانید که همه تجهیزات اعلام حریق به همین سنسورها و پنل ها خلاصه نمی شود. بلکه باید در این بخش به این موضوع اشاره کنیم که وقتی سنسورها اطلاع در مورد وقوع یک آتش سوزی را از طریق سیگنال به پنل مرکزی می فرستند، پنل مرکزی وظیفه دارد این اطلاعات را به بخش دیگری از یک سیستم اعلام حریق ارسال کند. بخش دیگری که در این سیستم وجود دارد و دارای اهمیت بسیار زیادی میباشد بخش هشدار دهنده سیستم های اعلام حریق می باشد که در سیستم دارای اهمیت بسیار زیادی می باشد.
- تجهیزات هشدار دهنده
از دیگر تجهیزات اعلام حریق می توان به تجهیزات هشدار دهنده اشاره داشت. این تجهیزات نیز دارای انواع گوناگون و متفاوتی می باشند که همه آنها در حقیقت یک وظیفه اصلی را دارند و آن هم اعلام آتش سوزی می باشد. این بخش می تواند به صورت های متفاوتی آتش سوزی شناسایی شده را به اطلاع برساند. در برخی از موارد ما شاهد این هستیم که این سیستم به صورت صوتی به همراه یک فلاشر چشمک زن آژیر می زند و در نهایت افراد دیگر را از آتش سوزی مطلع می کند.
اما در میان انواع تجهیزات اعلام حریق این بخش می تواند پیشرفته ترین بخش سیستم هم باشد. چرا که در این تجهیزات این امکان وجود دارد که علاوه بر هشدارهای صوتی که به صورت آژیر زدن ارائه می دهد ما را از آتش سوزی به گونه ای مطلع کند که یک پیامک به شماره ای مشخص ارسال شود. همچنین این امکان وجود دارد که بسته به تجهیزاتی که دارد به یک یا چند شماره تماس بگیرد و یک پیام صوتی را در مورد وقوع آتش سوزی به اطلاع برساند. این موارد می تواند موجب شود که سیستم اعلام حریق شما به دلیل مجهز بودن به آنها کارآمدتر و گران تر هم باشد.
تجهیزات اطفا حریق
اگرچه در میان انواع تجهیزات اعلام حریق، به صورت اختصاصی ما تجهیزات اطفا حریق را نداریم و این تجهیزات جانبی هستند اما برخی از انواع سیستم های اعلام حریق هم هستند که می توانند به مواد خاموش کننده ای مجهز باشند و در زمان آتش سوزی عملیات خاموش سازی آتش را برای ما انجام دهند. به مجموعه ای از تجهیزاتی که به ما کمک می کنند آتش به وجود آمده را بعد از شناسایی خاموش کنیم و این کار را به صورت خودکار و یا دستی انجام می دهند تجهیزات اطفا حریق گفته می شود که اگر بر روی سیستم های اعلام حریق باشد می تواند به عنوان یکی از تجهیزات جانبی متصل به این سیستم ها شناسایی شده و مورد استفاده قرار بگیرد.
تجهیزات اعلام حریق صنعتی
معمولا ما در صنایع به سیستم های اعلام حریق بیش از هر جای دیگری نیاز داریم. به همین دلیل باید در مورد تجهیزات اعلام حریق در این بخش ها نیز به شما اطلاعاتی را ارائه دهیم. در سیستم های اعلام حریقی که در صنایع به کار می رود ما معمولا شاهد این هستیم که همه انواع سنسورهایی که به شما معرفی شد در سیستم حضور دارند. همچنین باید بدانید در صنایع معمولا تجهیزات مربوط به اطفا حریق هم وجود دارد. این تجهیزات هم به صورت دستی و هم به صورت اتوماتیک می توانند به ما در مهار و خاموش سازی آتش کمک کنند.
نکته مهم دیگر در مورد تجهیزات اعلام حریق در صنایع این است که ما در صنایع باید با مواد خاموش کننده مخصوص به کارکرد صنایع برای خاموش سازی و مهار آتش اقدام کنیم. یعنی باید سیستم اطفا حریق ما که به عنوان تجهیزات سیستم های اعلام حریق ما به کار گرفته می شوند حاوی موادی باشند که این مواد به ما در مهار و خاموش کردن آتشی که در این صنعت می تواند رخ دهد متناسب باشد تا ما شاهد بهترین عملکرد در خاموش سازی و مهار آتش به وجود آمده باشیم و این آتش را بتوانیم مهار کنیم.
سخن پایانی
در نهایت باید بدانید که یک سیستم اعلام حریق مجهز به تجهیزات اعلام حریق می باشد. تجهیزاتی که برخی از آنها برای یک سیستم ضرورت دارد و برخی دیگر برای یک سیستم ضرورت ندارند و به عنوان تجهیزات جانبی شناخته می شوند که یک سیستم می تواند آنها را داشته باشد.