حریق

زون اعلام حریق

زون اعلام حریق

زون اعلام حریق چیست؟ یک سیستم اعلام حریق از بخش های مختلفی تشکیل شده است که هر بخش می تواند بر روی عملکرد یک سیستم تاثیر گذار باشد. معمولا مهمترین بخش در سیستم های اعلام حریق سنسورها یا همان دتکتورها هستند اما اگر این سنسورها و یا دتکتورها در جای درستی قرار نداشته باشند و یا به تعداد درستی در نظر گرفته نشده باشد، عملکرد سیستم اعلام حریق می تواند با وجود داشتن سنسورهای سالم باز هم به درستی پیش نرود و همین مسئله می تواند خسارت های ناشی از یک آتش سوزی را به اندازه بسیار زیادی افزایش دهد.

بنابراین منطقه بندی و جایگذاری دقیق سنسورها یکی از مهمترین عوامل در طراحی یک سیستم اعلام حریق می باشد. این منطقه بندی که به ما کمک می کند تا به راحتی بتوانیم در سریعترین زمان ممکن از وضعیت آتش سوزی با خبر شویم زون اعلام حریق می باشد که در این سیستم ها دارای اهمیت زیادی است. توجه داشته باشید که ما در تشخیص آتش و انجام اقدامات لازم برای مهار و اطفا آتش به زمان نیاز داریم. باید زمان کافی داشته باشیم تا در سریعترین زمان اقدامات لازم را انجام دهیم و مانع از گسترش دامنه آتش سوزی به میزان غیر قابل جبران شویم.

با توجه به این موارد متوجه می شویم که زون اعلام حریق یکی از مهمترین بخش هایی می باشد که باید در طراحی یک سیستم به صورت کارشناسی شده در نظر گرفته شود. هر چه تعداد زون ها بالاتر باشد کیفیت تشخیص آتش سوزی نیز بالاتر می رود. در برخی از سیستم های طراحی شده، به دلیل پیچیدگی های بالا و همچنین وسعتی که در مساحت وجود دارد ما شاهد استفاده از بیش از 300 منطقه بندی در طراحی یک سیستم اعلام حریق هستیم تا سیستم بتواند به درستی امنیت آن منطقه را تامین نماید.

 

زون اعلام حریق چیست؟

اگر بخواهیم زون اعلام حریق را به زبانی ساده به شما بگوییم می توانیم این طور خلاصه کنیم که زون ها همان منطقه هایی هستند که ما در آنها سنسورهای تشخیص دود، تشخیص حرارت و تشخیص گاز را قرار می دهیم. این منطقه ها به نودها و زون ها معروف هستند و بسیاری از افراد زون را در یک سیستم اعلام حریق نود و برخی دیگر منطقه معرفی می کنند که همه آنها در نهایت به یک چیز اشاره دارد. آن هم به این است که نودها یا زون ها دقیقا محل قرار گیری و پیاده سازی سنسورهای تشخیص دهنده هستند.

نکته مهمی که باید در مورد زون اعلام حریق بدانید این است که تعداد زون ها از پیش تعریف شده نیست. یعنی ما یک تعداد مشخص و تعریف شده و ثابتی برای همه سیستم های اعلام حریق نداریم. بر اساس پیچیدگی های منطقه، حساسیت آن محل و همچنین وسعت و میزان ریسک آتش سوزی معمولا ما در هر سیستم اعلام حریق شاهد زون های متفاوتی هستیم که هر یک به نحوی در یک سیستم قرار گرفته و شروع به کار می کنند. از همین رو باید بدانید که این زون ها توسط کارشناسان برای یک محل مشخص طراحی می شوند.

در مورد زون اعلام حریق باید به این نکته مهم هم اشاره داشته باشیم که هر چه تعداد زون هایی که برای یک سیستم طراحی می شود بیشتر باشد هم زمان شناسایی آتش سوزی سریعتر صورت می گیرد و هم اینکه نقطه دقیق تر شناسایی می شود. به این ترتیب اپراتور می تواند در بازه زمانی کمتری اقدامات لازم را برای مهار آتش سوزی انجام دهد. با این شرایط هزینه های ناشی از خسارت های آتش سوزی می تواند تا اندازه بسیار زیادی کاهش پیدا کند. یکی دیگر از موارد بسیار مهم به غیر از تعداد محل قرار گیری زون ها می باشد که بسیار مهم است.

 

نکته: اینکه شما از کدام برند سیستم اعلام حریق استفاده می کنید اهمیت زیادی ندارد، آنچه که برای شما مهم است این است که سیستم شما دارای سنسورهای سالم و کاربردی باشد، همچنین این سنسورها درست جای گذاری شده باشند. به همین دلیل زون اعلام حریق دارای اهمیت زیادی می باشد. چرا که شما اگر گران ترین سیستم اعلام حریق را هم در اختیار داشته باشید باز هم نیاز به یک طراحی مناسب در زون بندی دارید. در غیر این صورت سیستم گران قیمت شما به شما در شناسایی آتش سوزی و مهار آتش در کمترین زمان هیچ کمکی نمی کند.

 

نکته: یکی دیگر از مواردی که باید در مورد زون اعلام حریق بدانید این است که زون بندی باید بر اساس محیط شما صورت بگیرد. در زون بندی میزان ریسک و همچنین وسعت محیط از اهمیت زیادی برخوردار است. همچنین اینکه آتش سوزی به چه دلیلی می تواند رخ دهد هم یکی دیگر از موارد بسیار مهم می باشد. به همین دلیل معمولا زون بندی یک حرفه کاملا مشخص می باشد که باید توسط کارشناسان ماهر در این امر صورت بگیرد تا بتواند نتیجه خوبی را برای استفاده کننده به همراه داشته باشد.

 

زون اعلام حریق

زون بندی در یک سیستم اعلام حریق

همانطور که به شما گفتیم زون اعلام حریق دارای اهمیت بسیار زیادی می باشد که باید مورد توجه شما قرار داشته باشد. نکته مهمی که در خصوص زون بندی باید بدانید این است که این کار باید توسط کارشناسان ماهر در این زمینه صورت بگیرد، در غیر این صورت نتیجه ای که مورد نظر می باشد را به همراه ندارد. اما باید بدانید که زون بندی در هر سیستم بر اساس محیط شما صورت می گیرد و در انجام زون بندی پارامترهای مختلفی مورد بررسی قرار می گیرند و موثر هستند که برخی از آنها عبارت اند از:

  • میزان ریسک آتش سوزی: امکان دارد زون اعلام حریق در محیطی طراحی شود که نرخ آتش سوزی بسیار پایینی دارد. در این شرایط زون بندی بر اساس این میزان ریسک می تواند صورت بگیرد. همچنین اگر نرخ آتش سوزی بسیار زیاد باشد شما باید بدانید که با ریسک بیشتری روبرو هستید به همین دلیل باید در زون بندی بخش های بیشتری را تحت پوشش قرار دهید. تعداد زون هایی که در نظر می گیرد می تواند با نرخ ریسک آتش سوزی در آن محیط که سیستم اعلام حریق نصب می شود ارتباط مستقیم داشته باشد.
  • مساحت محیط: از دیگر مواردی که در طراحی زون اعلام حریق اهمیت زیادی دارد مساحت محیط می باشد. اگر شما در محیطی سیستم اعلام حریق را نصب می کنید که مساحتی به اندازه 500 متر مربع دارد مسلما تعداد زون بندی کمتری را نسبت به زمانی دارید که محیط شما دارای مساحتی به اندازه 5000 متر مربع می باشد. مساحت با تعداد زون ها دارای ارتباط مستقیم می باشد و با افزایش مساحت تعداد زون بندی ها یا همان نودهایی که برای یک سیستم اعلام حریق در نظر گرفته می شود نیز افزایش پیدا می کند و این امر بسیار مهم می باشد.
  • پیچیدگی های محیط: از دیگر مواردی که در طراحی زون اعلام حریق نقش مهمی دارد پیچیدگی های محیط می باشد. شاید شما یک مساحت کم داشته باشید اما این مساحت کم به گونه ای طراحی شده باشد که سنسورها نیاز به تعداد بیشتری دارند. برای مثال راهروهای زیاد یا پله های زیاد در یک منطقه یا چند طبقه بودن می تواند در طراحی نودها بسیار مهم باشد. تعداد زون های یک منطقه با مساحت 500 متر بدون اتاق و راهرو کمتر از تعداد نودهای منطقه ای با 300 متر اما دارای چند اتاق و راهرو می باشد.

 

نکته: علاوه بر طراحی زون اعلام حریق باید بدانید که استفاده از سنسورها و دتکتورها نیز دارای اهمیت زیادی می باشد. توجه داشته باشید که معمولا دلایل مختلف آتش سوزی در یک محیط شناسایی می شود و سپس سنسورها بر اساس این عوامل و دلایل انتخاب می شود. در برخی از محیط ها آتش سوزی تنها بر اثر نشت گاز رخ می دهد به همین دلیل در آن منطقه از سنسورهای حساس به گاز استفاده می شود. در برخی از مکان ها از سنسورهای تشخیص گاز، تشخیص دود و همچنین سنسور تشخیص حرارت نیز استفاده می شود.

 

طراحی زون بندی سیستم اعلام حریق

باید این نکته را در مورد طراحی زون اعلام حریق بدانید که چندان تفاوتی ندارد که شما زون بندی را برای یک سیستم اعلام حریق بانک انجام می دهید یا برای یک سیستم اعلام حریق پارکینگ، تفاوتی ندارد که زون بندی در محیطی صورت می گیرد که تعداد افراد زیادی در آن هستند یا تعدا افراد کم می باشد. همچنین میزان اشیا هم مهم نیستند. شما باید زون بندی را به صورت استاندارد و به درستی و بر اساس پارامترهای گفته شده در بخش قبلی انجام دهید و باید زون بندی خود را به گونه ای طراحی کنید که در زمان آتش سوزی در سریعترین زمان آتش سوزی تشخیص داده شود و این تشخیص به صورت دقیق باشد.

در طراحی زون اعلام حریق باید بدانید که شما کیفیت و دقت شناسایی آتش سوزی را بر اساس دو عامل می توانید افزایش دهید. اول اینکه زون بندی خود را به صورت دقیق انجام دهید و برای آن محیط تعداد زون های بیشتری در نظر بگیرید، در ثانی شما باید در همان مناطق تعریف و تعیین شده از سنسورهایی استفاده کنید که برای شما کارایی داشته باشد. این دو عامل می تواند موجب شود یک سیستم اعلام حریق بتواند به درستی نیازهای ما را برطرف سازد.

در مورد استفاده از تعداد زون های بیشتر برای افزایش دقت به شما یک مثال را معرفی می کنیم. فرض کنید در طراحی زون اعلام حریق یک ساختمان زون ها بر اساس طبقات در نظر گرفته شده اند، در این شرایط شما متوجه آتش سوزی در یک طبقه خاص می شوید. حالا فرض کنید که زون ها بر اساس هر واحد باشند، شما متوجه می شوید که در یک طبقه خاص یک واحد خاص دچار آتش سوزی شده است. حالا تصور کنید اتاق خواب ها، آشپزخانه و سایر بخش های خانه زون بندی شده اند، شما متوجه می شوید آتش سوزی در کدام طبقه، کدام واحد، کدام بخش از واحد می باشد این مسئله موجب می شود امداد رسانی سریعتر و دقیق تر باشد.

 

آموزش نحوه زون بندی در یک سیستم اعلام حریق

با توجه به مواردی که تاکنون در خصوص طراحی زون اعلام حریق به شما گفتیم شما متوجه شدید که این کار دارای اهمیت زیادی می باشد و باید به صورت تخصصی صورت بگیرد. همچنین متوجه شدید که بر اساس هر محیط، زون بندی باید کاملا متفاوت صورت بگیرد. به این ترتیب به نظر می رسد که آموزش زون بندی به صورت یک استاندارد قابل ارائه و کلی ممکن نخواهد بود. اما ما به شما می گوییم که استانداردهایی وجود دارد که باید رعایت شود.

فرقی نمی کند که شما طراحی زون اعلام حریق برای چه محیطی انجام می دهید، شما باید تعداد زون ها را بر اساس مواردی که به شما توصیه شده است انتخاب کنید اما باید بدانید که در نصب و طراحی زون بندی یک سیستم استانداردهایی وجود دارد که شما باید این استانداردها را بدانید و رعایت کنید. اگر شما به خوبی با این استانداردها آشنایی داشته باشید می توانید خیلی راحت تر طراحی زون بندی را در یک سیستم اعلام حریق انجام دهید.

بنابراین مهمترین نکته در طراحی زون اعلام حریق این است که شما به خوبی محیط را شناسایی کنید و سپس استانداردهای کلی در مورد زون بندی را بدانید. ما در بخش بعدی این مطلب قصد داریم برای آشنایی بیشتر شما، تمامی استانداردهایی که در طراحی زون برای سیستم اعلام حریق اهمیت دارد را به شما عزیزان معرفی کنیم تا شما بر اساس این استانداردها آموزش های لازم را به درستی ببینید و به خوبی متوجه اهمیت این مسئله و نکات مهمی که در این طراحی باید لحاظ شود، بشوید.

 

نکته: هرگز به صورت انفرادی برای طراحی زون اعلام حریق اقدام نکنید. باید در ابتدا در کنار یک متخصص باشید و طراحی خود را پیاده  سازی کنید اگر مورد تایید قرار گرفت آماده طراحی زون بندی برای سیستم های دیگر شوید. در غیر این صورت باید دوره خود را نزد فرد متخصص ادامه دهید تا بتوانید به درستی بر زون بندی و طراحی مسلط شوید. این نکته مهمی است که شما باید به آن توجه داشته باشید چرا که زون بندی بسیار مهم است و اگر شما در آن خطا کنید امکان دارد جان انسان های زیادی را به خطر اندازید و یا خسارت های زیادی را به بار آورید.

 

زون اعلام حریق

استانداردهای زون بندی در سیستم اعلام حریق

برای طراحی یک زون اعلام حریق شما باید بر اساس استانداردهای مشخصی اقدام کنید. این استانداردها به شما کمک می کند که شما در زون بندی موفق تر عمل کنید و سیستمی را طراحی کنید که این سیستم برای شما کارایی و کاربرد بیشتری داشته باشد. از همین رو ما قصد داریم به شما در خصوص این مسئله اطلاعات لازم را ارائه دهیم. نکته مهم در خصوص استانداردهای در نظر گرفته شده برای زون بندی این است که این استانداردها کاملا همگانی می باشد.

یعنی اگر شما در حال طراحی زون اعلام حریق برای یک مجتمع مسکونی هستید باید استانداردهایی که در ادامه گفته می شود را رعایت کنید، اگر در حال طراحی برای یک محیط کارگاهی هم هستید باز باید این استانداردها را رعایت کنید. همچنین فرقی ندارد که شما پیش از این چند بار زون بندی را برای سیستم های مختلف انجام داده اید، باید در هر مرتبه زون بندی در هر محیط به استانداردهایی که در ادامه به شما معرفی می شود توجه کنید و این موارد را حتما باید در نظر داشته باشید. مهمترین استانداردهایی که در زون بندی وجود دارد عبارت اند از:

  1. حداکثر هر 300 متر یک زون

در طراحی زون اعلام حریق باید بدانید که شما یک معیار حداکثری دارید که باید آن را رعایت کنید. فاصله بین دو زون شما نباید بیش از 300 متر باشد. این یعنی شما باید در یک محیط هشتصد متری سه زون را داشته باشید تا فاصله میان زون های شما از 300 متر بیشتر نشود. نکته مهم این است که اگر این فاصله کمتر باشد برای تشخیص بهتر و دقیق تر آتش سوزی می تواند بسیار مفید و کاربردی باشد اما بستگی به میزان ریسک دارد.

  1. مرز بندی مناسب و دقیق

یکی دیگر از چالش هایی که شما در طراحی زون اعلام حریق دارید این است که مرز میان دو زون را چگونه پوشش دهید و این مرز بندی را چطور انجام دهید. باید بدانید که نباید میان دو مرز منطقه ای شما هیچ فاصله ای باشد. یعنی باید دو منطقه شما هم مرز باشند. همچنین باید مرزبندی به گونه ای باشد که شما اگر در منطقه مرز آتش سوزی را مشاهده کردید سیستم در دو قسمت به شما هشدارهای لازم را دهد. این مرزبندی دقیق می تواند یکی از مهمترین استانداردهای طراحی زون باشد.

  1. به دیوارها توجه کنید

یکی دیگر از مواردی که باید مورد توجه شما باشد و در طراحی زون اعلام حریق رعایت شود این است که باید هر منطقه ای را که به صورت مجزا توسط دیواری جدا شده است را یک زون جدا در نظر بگیرید. ما گفتیم در یک محیط 300 متری حداقل باید یک زون داشته باشید، حال اگر همین محیط دارای چهار اتاق می باشد شما باید برای هر اتاق هم یک زون در نظر بگیرید. به این ترتیب تعداد زون های شما هم بر اساس محیط و هم بر اساس مساحتی که محیط دارد باید تعریف شود و برای هر منطقه جدا شده با دیوار یک زون در نظر گرفته شود.

  1. نصب پنل مرکزی و سیستم هشدار در محل درست

یکی دیگر از مواردی که در طراحی زون اعلام حریق دارای اهمیت بسیار زیادی می باشد نصب پنل مرکزی در محل مناسب می باشد. این پنل باید در محلی مناسب باشد تا اپراتور بتواند به آن مسلط باشد. همچنین سیستم های هشدار دهنده نیز باید به درسای در جای خود قرار گرفته باشند. اپراتور و سایر افراد باید به راحتی و بدون هیچ مانعی متوجه هشدارهایی که سیستم هشدار دهنده اعلام حریق می دهد بشوند و در اسرع وقت اقدامات لازم را انجام دهند.

  1. پله ها را فراموش نکنید

شما باید به صورت جداگانه برای پله ها زون مجزایی را تعریف کنید. در طراحی زون اعلام حریق این نکته دارای اهمیت زیادی می باشد. چرا که در زمان آتش سوزی توصیه می شود افراد از پله ها استفاده کنند و به سراغ آسانسور نروند، به همین دلیل باید خود راه پله ها به واسطه زون بندی دقیق مورد پوشش سیستم قرار داشته باشند و اگر پله ها مسدود بودند این امر به اطلاع افراد برسد تا افراد بتوانند خود را در برابر این خطر ایمن کنند و وارد محل آتش سوزی نشوند.

  1. موتورخانه و چاهک آسانسور را فراموش نکنید

از دیگر مواردی که باید در طراحی زون اعلام حریق مد نظر شما باشد موتورخانه می باشد. این بخش دارای اهمیت زیادی است که باید به صورت مجزا برای سیستم شما تعریف شود. شما باید برای موتورخانه در یک ساختمان یم زون مجزا در نظر بگیرید چرا که موتورخانه دارای اهمیت بسیار زیادی می باشد. همچنین چاهک آسانسور نیز باید به صورت مجزا یک زون جداگانه باشد و شما باید به آن توجه داشته باشید و در طراحی خود این منطقه را نیز مجزا لحاظ نمایید.

  1. زون بندی محیط 2000 متری

اگر محیط شما دارای مساحتی به اندازه دو هزار متر باشد که این بخش توسط دیواره هایی از هم جدا نشده اند و شما نمی توانید به دلیل طراحی خاص در هر 300 متر از یک زون استفاده کنید، می توانید حداکثر هر 2000 متر یک زون را در نظر داشته باشید. در طراحی زون اعلام حریق این نکته باید در نظر گرفته شود و دارای اهمیت زیادی می باشد. اما اگر امکان نصب زون در هر 300 متر بود باید آن را انجام دهید. اما تحت هیچ شرایطی نگذارید فاصله زون ها از 2000 متر بیشتر شود.

  1. در راهرو و مکان های پرتردد شستی قرار دهید

از دیگر استانداردهایی که باید در نظر داشته باشید این است که باید در راهروها و مکان هایی که تردد زیادی در آن وجود دارد به صورت جداگانه شستی قرار دهید تا در دسترس همه افراد قرار داشته باشد.

 

سخن پایانی

زون اعلام حریق یک بخش مهم در یک سیستم اعلام حریق می باشد. شما باید در نظر داشته باشید که زون بندی می تواند موجب شود که شما به خوبی آتش سوزی را در یک منطقه دقیق شناسایی کنید و خسارت های آتش سوزی را تا جای ممکن کاهش دهید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *