حریق

مثلث حریق

مثلث حریق

مثلث حریق

مثلث حریق یک الگوی آسان برای فهمیدن واکنش شیمیایی است که تمامی عناصر آن برای رخ دادن احتراق باید موجود باشند. مثلث نام برده دارای سه عامل مهم مواد قابل سوختن، اکسیژن و حرارت است که وجود این عوامل برای ایجاد احتراق لازم است؛ جهت اطفاء حریق با حذف یکی از این موارد می‌توان آتش را خاموش و سرکوب کرد.

مثلث آتش دارای اهمیت بالا خصوصا در زمینه آموزش دادن، ایجاد ایمنی در مقابل احتراق است و از طریق این مثلث می‌توان علت به وجود آورنده احتراق را بررسی کرد، پرداختن به این مثلث نیز در جهت اطفاء اصولی آتش کمک بسیاری خواهد کرد.

مثلث حریق چیست؟

مثلث حریق

احتراق نوعی واکنش اکسیداسیون پرسرعت است که به دنبال فعل و انفعالات شمیایی گرمازا اتفاق می‌افتد؛ نتیجه این فرایند شیمایی تولید حرارت، نور و محصولات گوناگون است.

شعله‌های حریق در حالت کلی از دی اکسید کربن، تبخیر آب، اکسیژن و ازت شکل گرفته است. در صورتی که دما به اندازه کافی بالا باشد گازهای یونیزه شده در این اثر از جهت شکل، رنگ حجم و شدت احتراق با توجه به این تعریف فرق خواهد داشت.

مثلث حریق  به همین منظور از چندین اجزاء ایجاد شده است که شناخت و بررسی همه این اجزا دارای اهمیت است؛ زیرا همانطور که گفتیم با شناخت مثلث آتش می‌توان هم از علت پیدایش حریق اطلاع کسب کرد و هم دلیل گسترش آتش را با ابعاد این مثلث فهمید. همچنین با درک این مثلث به شکل بهتری می‌توان حریق را سرکوب کرد، پس به طور کامل به سه جزء این مثلث می‌پردازیم.

مثلث حریق

مواد قابل سوختن

برای اینکه احتراق ایجاد شود باید موادی جهت سوختن در آن محیط و فضا وجود داشته باشد که این مواد می‌توانند به شکل‌های مایع، گاز یا جامد باشند؛ مانند چوب، نفت، گازها، پلاستیک، روغن و… که این ماده‌های سوختنی جهت تامین نیاز حریق با رطوبت موجود و مقدار و شکل‌شان مشخص خواهند شد و این عناصر مشخص می‌کنند که مواد سوختنی در چه درجه حرارتی به راحتی سوخته می‌شوند.

حرارت

حرارت هم از اجزای مثلث حریق حریق است و هم از تولیدات این مثلث هست؛ پس ضمن موجود بودن مواد سوختنی برای ایجاد احتراق حرارت نیز از ابعاد اصلی تولید آتش است، ماده‌های مشتعل شده با گرمایی که از خود تولید می‌کنند به راحتی می‌توانند باعث گسترش و دامنه‌دار شدن آتش شوند. حرارت احتراق را در چندین ساعت به طور فعال نگه می‌دارد.

اکسیژن

یکی از عوامل اصلی دیگر مثلث حریق دارا بودن اکسیژن کافی در محیط است، احتراق در کم‌ترین میزان اکسیژن داخل محیط ایجاد خواهد شد و به عنوان یک عنصر اصلی در واکنش‌های شیمیایی وارد عمل می‌شود؛ به این معنی که هنگامی که منبع سوخت احتراق را ایجاد می‌کند با اکسیژن واکنش نشان می‌دهد و حرارت و آتش ایجاد می‌کند.

مثلث آتش چیست؟

همانطور که بیان کردیم مثلث حریق از سه عامل اصلی برای ایجاد وگسترش حریق تشکیل شده است که شامل:

  • گرما (حرارت)
  • سوخت (مواد قابل اشتعال)
  • و اکسیژن

وجود همه این عوامل یا سه ظلع حریق برای تولید و شدت گرفتن آتش نیاز هستند که با از بین بردن یکی از این عوامل آتش خاموش خواهد شد یا در اثر نبود یکی از این عناصر حریق به وجود نخواهد آمد.

درباره مربع آتش

مربع آتش یا هرم آتش یک الگو با پیچیدگی بیشتر است که جهت شرح عوامل ایجاد کننده آتش و دامنه‌دار شدن آتش به شیوه دیگر است. این مدل هندسی چهار ضلعه دارای چهار عنصر مورد نیاز برای تولید احتراق است که عبارت است از عوامل زیر:

  • مواد قابل سوختن؛ هرگونه موادی که به راحتی مشتعل شده و می‌سوزاند.
  • حرارت؛ گرمای لازم و کافی برای تولید آتش سوزی.
  • اکسیژن یا عامل اکسید کننده
  • واکنش زنجیره‌ای شمیایی؛ نیروی تامین کننده واکنش مورد نیاز برای ایجاد آتش سوزی است. پس این عامل چهارم زمانی که حریق شدت می‌گیرد، موجب ادامه‌دار شدن و گسترش احتراق خواهد شد و تا هنگامی که یکی از اضلاع مثلث حریق از بین برده نشود آتش همچنان شعله خواهد کشید. واکنش‌های احتراق واکنش‌های گرمازایی هستند که تولید حرارت و نور می‌کنند.

مثلث حریق

مثلث چند بعدی آتش چیست؟

این مثلث چند بعدی در آتش سوزی های جنگل‌ها و مراتع اهمیت دارد که ممکن است در طول چند کیلومتر، اتفاق بیفتد و روزها طول کشیده و حتی عود کند. با وجود این مثلث چند بعدی هر چند حرارت برای تولید آتش اهمیت دارد اما توپوگرافی جهت بررسی بهتر مراحل گسترده‌تر شدن احتراق خصوصا با موجود بودن مواد قابل احتراق برای جلوگیری از برگشت آتش در مساحت‌های طویل‌تر دارای اهمیت است.

با توجه به مثلث چند بعدی آتش با توجه به اینکه اکسیژن برای ادامه دار شدن آتش مهم است، هوا و بادهای اطراف کمک می‌کنند که اکسیژن لازم به احتراق نفوذ کند و وضعیت تغییر آب و هوایی در شرایط ایجاد شده بسیار موثر است.

در نهایت حریق یک واژه برای شرح درست چیزی که در آتش می‌سوزد است و شامل گستره وسیعی از ماده قابل اشتعال در یک احتراق عظیم گفته می‌شود. باید گفت که تغييرات جوی در سرتاسر جهان از عناصر لازم در مثلث آتش هستند. به این معنی که یک نوع پوشش گیاهی برای برگشت و افزايش شدت آتش مهم هستند، ضمن اینکه یک پوش گیاهی خاص می‌تواند از گسترش آتش جلوگیری کند.

 

سخن پایانی

ما در این مقاله سعی کردیم به بررسی مثلث آتش و اهمیت آن در تشکیل احتراق بپردازیم؛ همچنین توضیح مختصری درباره هرم آتش دادیم تا با ماهیت و چیستی احتراق آشنا شوید.

همانطور که گفتیم با شناخت مثلث حریق  می‌توان به شکل درستی علت ایجاد آتش سوزی و همچنین گسترش آن و اطفاء حریق را تشخیص داد و همین موضوع باعث کنترل به موقع حریق خواهد شد و از سرایت آن به دیگر قسمت‌ها جلوگیری خواهد کرد.

پس آموزش مثلث آتش خصوصا برای نیروهای آتش‌نشانی و امدادی دارای اهمیت بسیار است و کمک خواهد کرد که عملکرد مثبتی در عملیات احتراق داشته باشند.

البته بعدها هرم یا مربع آتش یه مدل جدید برای بیان عناصر ایجاد آتش شکل گرفت که سعی در بررسی بهتر نوع و شدت آتش داشته و جهت بررسی بیشتر عوامل ایجاد آتش کمک می‌کند که این عنصر چهارم و مهم، واکنش زنجیره‌ای شیمایی است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *