حریق سبز
حریق سبز یا آتش سوزی جنگل‌ها، از جمله آتش سوزی‌هایی می‌باشد که دارای اهمیت بسیار است. آتش سوزی مراتع به میزان بسیاری در سرتاسر جهان به دلایل عوامل طبیعی و عوامل انسانی در حال گسترش است و همچنین مهار کردن این نوع از آتش به میزان قابل توجهی سخت و دشوار است.
عوامل بسیاری در نابودی جنگل‌ها دخیل است که هر کدام به نوبه خود درای اهمیت هستند؛ از جمله تغییرات اقلیمی، کم شدن بارندگی‌ها و مهم‌ترین نوع این موضوع آتش سوزی‌های مراتع و جنگل‌ها است که با نام حریق سبز شناخته شده است.
دو علت ایجاد حریق سبز
حریق سبز
همانطور که بیان کردیم دو عامل عمده برای ایجاد این حریق وجود خواهد داشت که به شرح زیر است:
عوامل انسانی:
انسان به عنوان یکی از عاملین اصلی برای ایجاد احتراق شناخته شده است و این کار انسان ممکن است در صورت عمدی بودن یا غیرعمدی بودن صورت گیرد. موارد عمدی ایجاد این احتراق در نتیجه عمل انسانی مانند: آتش زدن مراتع برای تبدیل کردن آن‌ها به زمین‌های ارضی، اقدامات عده‌ای به صورت عمدی برای آتش زدن مراتع، انجام فعالیت‌های ساختمان سازی، کشاورزی، دامپروری و اختلافات اهالی یک منطقه که منجر به ایجاد این حریق خواهد شد.
در صورت علت‌های غیر عمدی عمل انسانی: مثل روشن کردن آتش در جنگل‌ها وخاموش نکردن آن، بسیاری از ته سیگارهایی نیمه خاموش که در محیط رها می‌شوند و می‌توانند باعث ایجاد این احتراق‌ها شوند؛ همچنین اگزوزهای وسایل نقلیه و رها کردن اجسام فلزی و شیشه‌ای که در اثر تابش خورشید ممکن است باعث آتش سوزی شود.
عوامل طبیعی:
عوامل طبیعی نیز به شکل گسترده باعث ایجاد احتراق جنگل‌ها یا موجب آتش سوزی مراتع خواهد شد که این عوامل می‌تواند به دلیل صاعقه و از دیگر عوامل مثل زلزله و… باشد. البته نقش صاعقه به میزان قابل توجهی در آتش سوزی مراتع نیز تاثیر خواهد گذاشت.
موارد اطفاء حریق سبز
پیشگیری
در احتراق‌های مراتع پیشگیری بهترین راه است و مسئولین با مدیریت‌ها و برنامه‌ریزی‌های لازم بهترین گزینه در این زمینه هستند که هم از طریق آموزش و هم اطلاع رسانی مانع ایجاد آتش سوزی جنگل‌ها از طریق عوامل انسانی شوند.
کشف
وقتی که حریقی در مراتع و جنگل‌ها ایجاد شد باید در کم‌ترین زمان ممکن موقعیت و مکان آن حریق تشخصی داده شود که از گسترش و گسترده شدن این احتراق جلوگیری به عمل آورده شود.
اطفاء حریق
وقتی موقعیت و مکان حریق سبز تشخیص داده شده باید با تمامی امکانات لازم و نیروهای امدادی برای خاموش کردن این نوع آتش سوزی اقدام کرد؛ هر چند که اطفاء این نوع حریق بسیار زمان بر است، هم اکسیژن کافی، هم مواد قابل اشتعال و حرارت نیز به اندازه کافی، خصوصا در فصول گرم و خشک سال برای این سوختن‌ها وجود دارد، پس باید بهترین نوع اقدامات خاموشی حریق را در این موارد انجام داد.
عملیات احیاء
زمانی که آتش فروکش کرد یا عملیات سرکوب کردن آتش با موفقیت انجام گرفت باید برآوردهای لازم برای عملیات بازسازی انجام گیرد تا بتوان خسارت وارد شده به جنگل‌ها را جبران کرد و از تبعات بعدی این احتراق جلوگیری شود.
تمامی عواملی که نام بردیم دارای اهمیت اساسی برای خاموشی به موقع احتراق و مجددا بازسازی تعداد مراتع از دست رفته است.
چگونگی انجام عملیات احیاء در این احتراق
برای درست صورت گرفتن عملیات احیاء در نتیجه چنین احتراقی لازم است که تمامی جوانب سنجیده شوند تا بتوان خسارات وارد شده را جبران کرد.
از جمله این مراحل:
- ارزیابی کردن خسارت
- بررسی اقدامات انجام شده
- مشخص کردن موارد مورد نیاز
- هماهنگ کردن احیا و عملیات بازسازی در قسمت‌های سوخته شده و آسیب دیده
- ارزیابی ادواری اثرات احتراق
عملیات بازسازی بعد از حریق هر چند دارای مراحل خاص خودش و انجام کارهای پر هزینه و زمانبر است ولی یک نوع مدیریت درست برای جبران آسیب‌های وارد شده به محیط سبز ما است.
عوامل موثر در ایجاد حریق سبز
- آب و هوا (در فصل گرم تابستان یا اوایل فصل پاییز این نوع حریق بیشتر صورت می‌گیرد)
- زمان احتراق (شدت گرفتن آتش در روز از شب بسیار بیشتر است و این موضوع به دلیل رطوبت موجود در هوا است؛ زیرا هوا در شب دارای رطوبت بیشتری است)
- مقدار پوشش گیاهی (هر میزان که وجود مواد سوختنی خشک و قابل احتراق در دسترس باشد، شدت آتش بیشتر خواهد شد.)
- رطوبت موجود در مواد قابل اشتعال
- سرعت و نوع باد (هر چقدر میزان شدت وزش باد بیشتر باشد احتراق شدت بیشتری خواهد یافت و بادهایی که از قسمت‌های خشک وزیده می‌شوند هم رطوبت منطقه را کاهش داده و زمینه مناسب برای احتراق را ایجاد می‌کند)
- پستی و بلندی‌های زمین
- انبوه بودن جنگل (هر مقدار که تعداد زیاد درختان باشد مسیر رسیدن اکسیژن را کم می‌کند ولی شریط فراهم کردن مواد قابل اشتعال را به میزان زیاد ایجاد می‌کند)
- نوع درختان جنگلی (احتراق درختان سوزنی شکل از درخت‌های دارای پهن برگ بسیار بیشتر است)
حریق سبز چیست؟
منظور از حریق سبز آتش سوزی‌های جنگل‌ها و مراتع است که در صورت عوامل انسانی و عوامل طبیعی ایجاد می‌شود.
انواع آتش سوزی جنگل‌ها
- احتراق‌های سطحی
- احتراق تاجی
- احتراق تنه‌ای
- احتراق داخل خاک
عملیات مقابله با حریق سبز
- کاشت گونه درختانی که در برابر احتراق مقاوم هستند
- احداث جاده که مانع سرایت آتش شود
- پاکسازی کف جنگل‌ها از مواد سوختنی خشک
- از بین بردن گیاهان و علف‌های هرز
- قطع قسمتی از درختان با نسبت مناسب
- در نظر گرفتن عملیات اجرایی برای مهار این نوع از حریق
- در نظرگرفتن بودجه برای اطفاء این نوع از احتراق
سخن پایانی
طبق بررسی‌های انجام شده درباره حریق سبز این نتیجه به دست آمده که سهم بزرگی از جنگل‌ها و مراتع را در جهان از دست خواهیم داد و این موضوع دارای اهمیت اساسی است. با از دست رفتن جنگل‌ها به مقدار زیاد گاز سمی دی اکسیدکربن در هوا انتشار خواهد یافت و برای تمامی موجودات زنده روی کره زمین دارای خطرات جدی خواهد بود.
همانطورکه گفتیم اطفاء این نوع حریق دارای هزینه‌های سنگین و دارای دشواری‌های خاص خودش است که در این شرایط پیشگیری بهتر از درمان است؛ به این منظور که اطلاع رسانی جامع در مورد عوامل انسانی چه عمدی و چه غیرعمدی در ایجاد این حریق، تاثیر خواهد گذاشت. ولی هر چقدر هم که این اقدامات صورت بگیرد سالانه کشورهای بسیاری با آتش سبز مواجه هستند که همین موضوع نگرانی‌های بسیاری را به دنبال خواهد داشت.