اطفا حریق اسپرینکلر 

روش های زیادی برای اطفا و مهار آتش وجود دارد. از روش های دستی مانند آب ریختن بر روی سطح به صورت دستی تا روش های اتوماتیک و استفاده از سیستم های هوشمند. نکته قابل توجه در تمامی روش های اطفا حریق این است که باید با استفاده از ابزارها و یا مواد خاصی برای خاموش سازی آتش اقدام کنیم. یکی از این ابزارهایی که می شود برای خاموش کردن آتش به کاربرد استفاده از آب می باشد که به این کار در سیستم های اتوماتیک و هوشمند اسپرینکلر گفته می شود که بسیار هم کاربردی و موثر است. این سیستم ها از یکی از قدیمی ترین روشها برای اطفا حریق استفاده می کنند اما باید بدانید که اگر در عملیات اطفا اتوماتیک و یا دستی به این روش دقت کافی صورت نگیرد نه تنها آتش مهار نمی شود که گسترش هم می یابد.

اطفا حریق اسپرینکلر چگونه است؟

اطفا حریق اسپرینکلر

شاید بین انواع سیستم های اطفا حریق برای شما آشناتر از همه سیستم اطفا حریق اسپرینکلر باشد. این سیستم ها که به روش پاشش آب در مهار آتش به ما کمک می کند از دیرباز و از زمانی که مهار آتش به صورت دستی صورت می گرفت برای ما بسیار کاربردی بود. اما با گسترش تکنولوژی و دانش بشری این سیستم ها برای ما اهمیت بیشتری پیدا کرد و کاربردهای بسیار زیادی به همراه داشت. احتمالا در بسیاری از ساختمان ها و یا مراکز صنعتی و تجاری تا کنون این سیستم ها را دیده اید. لوله هایی با سری هایی شبیه دوش اما در سایز کوچک تر که به فاصله چند سانتی متر از سقف ها بیرون است و می دانید که برای اطفا حریق می باشد اما تنها همان بخش کوچک از این سیستم ها را می توانید مشاهده کنید در حالی که این سیستم ها بسیار وسیع تر هستند.

اطفا حریق اسپرینکلر در واقع یک شبکه بسیار گسترده از لوله هایی می باشد که در سقف و دیواره ها قرار گرفته اند. این شبکه آب را تحت فشار در درون خود نگهداری می کند و در مواقع اضطراری آن را با فشار مناسب به روی محل آتش سوزی می پاشد. البته باید بدانید که این شبکه مانند یک شیر آب عمل نمی کند و دارای عملکردی بسیار پیشرفته تر و البته پیچیده تری می باشد. همچنین باید بدانید که انواع متفاوتی هم دارد که ما در ادامه به آنها خواهیم پرداخت و برای شما بیشتر شرح خواهید داد.

تفاوت اسپرینکلر با شیر آب

اطفا حریق اسپرینکلر با شیر آب تفاوت بسیار زیادی دارد و همانطور که اشاره کردیم دارای ساختار عملکردی پیچیده تری هم می باشد. برای مثال در مورد شیرهای معمولی آب شما باید قسمت سر شیر را به یک سمت بچرخانید تا آب تواند در درون لوله ها جریان داشته باشد و از محل شیر خارج شود. اما در این سیستم ها تمامی این فرایندها دیگر به صورت دستی صورت نمی گیرد بلکه یک فرایند کاملا اتوماتیک و خودکار می باشد که در زمان وقوع آتش سوزی به صورت خودکار شروع به فعالیت می کند.

اطفا حریق اسپرینکلر معمولا با استفاده از سنسورهایی که در اختیار دارد شیر را باز می کند. این سنسورها عموما به دود، شعله، حرارت و یا به گاز حساسیت دارند و در شرایطی که این موارد را متوجه شوند شیر را باز می کنند. همچنین باید بدانید که هم از نوع عملکرد و گاها مواد درون لوله دارای انواع مختلفی هستند و هم از نظر نوع کاربرد و هم از نظر جنس لوله ها و شیرها و جنس سنسورهایی که در آن مورد استفاده قرار می گیرد این سیستم ها دارای انواع مختلف و گوناگونی می باشند.

آموزش اطفا حریق اسپرینکلر

برای آموزش اطفا حریق اسپرینکلر شما باید به خوبی با انواع روش های مهار آتش به کمک این سیستم آشنا باشید. در صورتی که بتوانید به خوبی این روش ها شناسایی کنید می توانید به راحتی آتش را به کمک این سیستم ها مهار کنید. البته آموزش این روش برای نوع فعالیت با این سیستم نیست چرا که شما در نهایت با این سیستم کاری ندارید و این سیستم به صورت اتوماتیک کار می کند. این آموزش تنها به شما کمک می کند که شما بتوانید بر اساس شرایطی که در محیط شما حاکم است یکی از انواع آن را انتخاب کنید.

انواع سیستم های اطفا حریق اسپرینکلر

همانطور که به شما گفتیم سیستم اطفا حریق اسپرینکلر دارای انواع مختلفی از منظر های گوناگونی می باشد که هر یک به گونه ای به ما در مهار آتش کمک می کند. ما در این بخش برخی از مهمترین انواع مورد استفاده از این سیستم ها را به شما معرفی می کنیم. احتمال دارد که در طی هفته ها و ماه ها و سال های آینده انواع دیگری از این سیستم ها هم به بازار معرفی شوند و مورد استفاده قرار بگیرد اما فعلا انواع این سیستم های کاربردی در مهار آتش عبارت هستنند از:

•     اطفا حریق اسپرینکلر لوله تر
•     سیستم های اطفا حریق به روش اسپرینکلر نوع لوله خشک
•     سیستم های اطفا حریق و مهار آتش اسپرینکلر سیلابی
•     سیستم های اطفا حریق و خاموش سازی اسپرینکلر به روش پیش عملگر

1. سیستم اطفا حریق لوله تر

بهترین روش استفاده از اطفا حریق اسپرینکلر این است که از روش لوله تر استفاده کنید. البته باید بدانید که روش های دیگر که در ادامه مورد بررسی قرار خواهیم داد هر یک دارای کاربردی بسیار موثر هستند اما معمولا از این روش استفاده بسیار بیشتری می شود. به خصوص در ساختمان های اداری، تجاری و مسکونی در بیمارستان ها و مدارس و دانشگاه ها معمولا از این روش استفاده می شود.

اطفا حریق اسپرینکلر به روش استفاده از سیستم لوله تر یکی از سریع ترین واکنش های ممکن به وقوع حریق را دارد. چرا که به صورت دائمی و در تمامی لحظات آب درون لوله ها در جریان می باشد و آماده خروج از لوله و پاشیده شدن بر روی سطح می باشد. به همین دلیل به محض وقوع آتش سوزی و افزایش میزان حرارت در اتاق ها، سنسورها شروع به واکنش می کنند، آب با سرعت محفظه ها را می شکند و بر روی آتش پاشیده می شود.

تنها نوع استفاده از اطفا حریق اسپرینکلر سیستم لوله تر نمی باشد اما باید بدانید که یکی از رایج ترین انواع روش ها خاموش سازی می باشد. به کمک این روش علاوه بر اینکه محیط خنک سازی می شود و حرارت که یکی از اضلاع مثلث آتش است از کار می افتد این ذرات بر روی آتش قرار می گیرند و مانع از رسیدن اکسیژن به آتش می شوند به همین دلیل به راحتی دو ضلع اصلی آتش را می توانند خنثی کنند. این روش به خصوص در شروع اولیه آتش سوزی عملکردی بسیار موثر دارد.

2. اطفا حریق به روش لوله خشک

یکی دیگر از روش های اطفا حریق اسپرینکلر استفاده از روش لوله خشک می باشد. باید بدانید که بعد از لوله تر این روش و این سیستم دارای جایگاه بسیار ویژه ای می باشد. البته برای شما که از این موارد هنوز اطلاعات کاملی ندارید تشخیص اینکه لوله های به کار رفته در مدرسه یا ساختمان شما لوله تر می باشد یا لوله خشک می باشد کمی سخت به نظر می رسد. هرچند تشخیص آن برای شما اهمیت زیادی هم ندارد مهم این است که از نحوه عملکرد این روش و تفاوت آن با روش قبلی به خوبی اطلاعات داشته باشید.

در تعریف اطفا حریق اسپرینکلر به روش لوله خشک باید بگوییم که این روش دقیقا برعکس روش لوله تر عمل می کند. در لوله تر آب به صورت دائمی و شبانه روزی در درون لوله ها جریان دارد، در نتیجه برعکس آن در لوله خشک اتفاق می افتد که آب به صورت دائمی درون لوله ها جریان ندارد. در این روش سیستم عملکردی متفاوتی را با روش قبلی مشاهده می کنیم. شاید برای شما سوال باشد که اگر لوله خشک باشد و آبی درون لوله نباشد پس چگونه مهار آتش می تواند اتفاق بیفتد.

اطفا حریق اسپرینکلر به روش لوله خشک به این صورت عمل می کند که درون لوله ها فشار هوا جریان دارد. آب پشت لوله ها در لوله های شهری قرار دارد. به محض وقوع آتش سوزی فشار هوا اول از لوله خارج می شود و بعد در ظرف کمتر از سی الی شصت ثانیه آب با فشار بالا از لوله خارج می شود تا آتش مهار شود. به همین دلیل میزان فشار آب شهری باید همیشه مورد کنترل قرار بگیرد و باید مراقب باشید که فشار افت نکند در صورت افت فشار باید از یک پمپ متصل به برق اضطراری استفاده کنید.

3. اطفا حریق به روش سیستم پیش عملگر

یکی دیگر از روشهای بسیار موثر و کاربردی در اطفا حریق اسپرینکلر روش پیش عملگر می باشد. این روش به عنوان دومین روش موثر و مناسب در اطفا حریق شناخته می شود. بعد از جریان آب به صورت لوله تر می شود این روش را روشی بسیار محبوب تلقی کرد. هر چند برخی از افراد معتقد هستند که سیستم سیلابی عملکردی به مراتب بهتر دارد اما به هر حال باید بدانید که تمامی روش های اسپرینکلر روش های موثری هستند که به ما در مهار آتش می توانند کمک کنند.

نکته مهمی که باید در مورد اطفا حریق اسپرینکلر به روش پیش عمگلر بدانید است که است که پاشش آب برای مهار آتش گاهی خود می تواند موجب خسارت های زیادی شود. فرض کنید شما در یک کتابخانه این سیستم را دارید و یا این سیستم در یک اتاق سرور قرار دارد. خوب پاشش آب می تواند خسارت های دیگری به غیر از خسارت های آتش به شما وارد کند. در این شرایط باید یک روند مشخصی باشد تا آتش را در یک نقطه مهار کند و سپس پاشش آب برای خاموش کردن آتش در همان یک نقطه صورت بگیرد.

در واقع سیستم پیش عملگر در اطفا حریق اسپرینکلر می تواند توامان با سیستم لوله تر باشد. یعنی یک ساختمان که از روش لوله تر استفاده می کند می تواند همزمان سازوکار پیش عملگر هم داشته باشد تا بتواند آتش را درست در یک نقطه مشخص که معمولا همان نقطه اولیه وقوع می باشد حفظ کند و سیستم به همه اتاق و همه محوطه آّب را پمپاژ نکند و تنها آب بر روی همان قسمت بریزد تا از بروز خسارت های دیگر که خود آب می تواند وارد کند جلوگیری کند و سیستم به درستی بتواند کار خود را ادامه دهد.

4. اطفا حریق به روش سیستم سیلابی

در بسیاری از کارخانه ها و همچنین محیط هایی که مواد قابل اشتعال وجود دارد اطفا حریق اسپرینکلر به روش سیلابی می تواند بسیار کاربردی و بسیار موثر باشد. از نام این روش پیدا است که چگونه می شود از این روش برای اطفا حریق استفاده کرد. در این روش آب با شدت بسیار زیاد مانند سیلاب به درون محل آتش سوزی پاشیده می شود. در واقع مثل یک سیلاب به دل آتش ورود می کند کل کف را می پوشاند و مانع از گسترش آتش می شود.

در صورتی که شما از این روش اطفا حریق اسپرینکلر استفاده کنید دیگر نگران مایعات خطرناک و قابل اشتعالی که می تواند منجر به انفجار شود ندارید اما نکته مهم این است که از این روش نمی شود توامان با روش پیش عمگلر استفاده کرد و اگر این سیستم را برای خانه ها و یا مدارس استفاده کنید می تواند خسارت های زیادی را بهمراه داشته باشد. درست است که بهترین روش برای اطفا حریق می تواند باشد اما به دلیل شرایط خاصی که دارد در تمامی مکان ها نمی شود از این روش استفاده کرد. از همین رو باید از این سیستم برای کارخانه ها، شرکت های صنعتی و یا انبارهای نگهداری از مواد قابل اشتعال و انفجاری استفاده کنید که باید در اسرع وقت آتش خاموش و از گسترش آن جلوگیری شود.

سخن پایانی

اطفا حریق اسپرینکلر یکی از قدیمی ترین روش های اطفا حریق می باشد که بین بسیاری از کارشناسان این حوزه دارای جایگاه بسیار ویژه ای می باشد. بر اساس آنچه در مورد انواع این روش مهار آتش به شما گفتیم باید سعی کنید پس از مشورت با کارشناسان یکی از این روش ها را انتخاب کرده و در محل مورد نظر خود پیاده سازی و اجرا نمایید.